Jeśli ‘przez żołądek do serca’, to którędy do zdrowia?

Drodzy Państwo, zapraszamy Was na wycieczkę do wnętrza organizmu. Trzymajcie się mocno, bo droga będzie długa i zawiła. Poznacie sekrety związane z funkcjonowaniem jednego z najważniejszych i największych organów ludzkiego ciała. Gwarantujemy, że zmienicie podejścia do dbania o własne ciało i zdrowie. Czy już wiecie o czym dziś zamierzamy napisać? Dokładnie tak… dziś w roli głównej występują nasze niepokorne jelita.

Spotkałam się z wieloma określeniami powierzchni jelit - 5 boisk piłkarskich, 200 razy tyle co powierzchnia skóry, 200 m², jednym słowem: ogromna. Czy jesteście w stanie to sobie wyobrazić? Jeśli tak, to wspaniale, bo chyba w ten sposób mamy za sobą najtrudniejszy etap naszej podróży. Teraz pozostaje zrozumieć, że prawidłowe funkcjonowanie jelit wpływa na prawie każdy aspekt naszego życia. A jak? Już spieszę z wyjaśnieniami! Jak zapewne przeważająca część z nas wie, funkcje jelit w większości dotyczą trawienia i przyswajania substancji odżywczych, które następnie są źródłem energii, budulcem oraz materiałem do produkcji i wzrostu wielu komórek ciała. Ale my pójdziemy troszkę dalej. Ich funkcjonowanie wpływa na samopoczucie (jak wykazano w badaniach nieprawidłowa praca jelit może być czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia depresji), aktywność układu odpornościowego (w jelitach znajduje się 70 % komórek odpornościowych), występowanie otyłości (stwierdzono różną mikroflorę jelitową u osób szczupłych i otyłych),  oczyszczanie z toksyn (uszkodzona mikroflora jelitowa staje się przepuszczalna dla toksyn), a także zapobiega procesom nowotworzenia (zaburzenia mikroflory jelitowej mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia nowotworu jelita grubego). Czy teraz ktokolwiek z was ma wątpliwości, że należy je traktować z odpowiednim szacunkiem i dbać o ich dobry stan?

Jak właściwie zbudowane są jelita?

W układzie pokarmowym człowieka wyróżniamy jelito cienkie oraz jelito grube. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że w jelicie cienkim zachodzi dalsze trawienie i wchłanianie treści pokarmowej, natomiast w jelicie grubym dochodzi do resorbcji wody i soli mineralnych oraz do formułowania i usuwania kału. Budowa obu tych odcinków jest odmienna. Jelito cienkie to silnie pofałdowana, bogato unerwiona i unaczyniona powierzchnia o ogromnych możliwościach chłonnych (średnio posiada 5 – 6 metrów długości). Za wchłanianie odpowiedzialne są struktury zwane kosmkami jelitowymi, czyli palczaste wypustki, które pokrywają całą wewnętrzną powierzchnię błony śluzowej jelita cienkiego. Dzięki ich obecności powierzchnia chłonna zwiększa się około 23 razy. Błona śluzowa jelita grubego nie tworzy kosmków jelitowych, ale jest tak samo silnie pofałdowana, co również zwiększa jego powierzchnię.

Skala mikro - działanie makro!

Kolejnym aspektem, który czyni jelita organem wyjątkowym, jest zamieszkujący je złożony ekosystem. W jego skład wchodzi nawet 2 - 3 kg drobnoustrojów, które należą do około 1000 różnych gatunków. To właściwie mikroflora jelitowa w głównej mierze odpowiada za wiele aspektów naszej fizjologii i jest niezbędna dla utrzymania optymalnego zdrowia. Zaburzenia, albo jej zmiany, przyczyniają się do występowania patologii funkcjonowania organizmu oraz do rozwoju wielu jednostek chorobowych.  Jak zatem o nią prawidłowo zadbać?

Pomocne mogą się okazać się produkty spożywcze będące źródłem bakterii probiotycznych, prebiotyków lub obu jednocześnie. 

Probiotyk z greckiego oznacza ‘dla życia’

Probiotyki  (według definicji FAO - Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa) to produkty żywnościowe zawierające żywe mikroorganizmy, które dostarczane w odpowiednich ilościach wywierają pozytywny wpływ na organizm gospodarza.

Nie każdy szczep bakterii może zostać nazwany probiotykiem. Dobroczynne mikroorganizmy muszą zostać uprzednio wyizolowane i zidentyfikowane przy użyciu testów biochemicznych i genetycznych. Następnym, najważniejszym etapem jest wykazanie ich korzystnego wpływu i bezpieczeństwa na zdrowie konsumenta. Do tej pory mianem probiotyków mogą się cieszyć głównie bakterie kwasu mlekowego z rodzaju Lactobacillus oraz Bifidobacterium. Do szczepów probiotycznych zaliczane są również Escherichia, Bacillus, Enterococcus oraz drożdże Saccharomyces boulardi. Bakterie probiotyczne występują przede wszystkim w fermentowanych produktach mlecznych, kiszonych owocach i warzywach, piwie i preparatach farmaceutycznych.

Do ich głównych funkcji w organizmie człowieka należą:

• Przywracanie naturalnej mikroflory jelitowej (np. po antybiotykoterapii),
• Przeciwdziałanie aktywności patogennej mikroflory przedostającej się do układu pokarmowego wraz z pożywieniem (np. zwalczają bakterie E.Coli, Clostridium perfringens, Salmonella enteritidis itp.),
• Zatrzymywanie rozwoju próchnicy zębów,
• Wspomaganie procesów trawiennych,
• Wspomaganie funkcjonowania układu immunologicznego,
• Wspieranie walki z alergiami pokarmowymi,
• Poprawianie wchłaniania składników mineralnych i witamin,
• Produkcja witamin z grupy B,
• Wytwarzanie enzymów trawiennych.

Prebiotyk wspomaga rozwój bakterii probiotycznych

Prebiotyki to składniki żywności,  których najważniejszą funkcją jest pobudzenie wzrostu lub aktywności bakterii bytujących w układzie pokarmowym. Prebiotyki  pełnią rolę pożywki dla probiotyków. Prebiotyki powinny obniżać pH treści pokarmowej i nie ulegać rozkładowi ani wchłanianiu w układzie pokarmowym. Ich zadaniem jest również zahamowanie działalności patogennej mikroflory jelitowej. Obecnie, najczęściej stosowane i najbardziej efektywne, są  dwie substancje: Inulina oraz oligofruktoza. Prebiotyki naturalnie występują w produktach pochodzenia roślinnego, m.in. czosnku, cebuli, cykorii, szparagach, karczochach.

Synbiotyk to synergiczne działanie pre- i probiotyków

Synbiotyk to nic innego jak połączenie probiotyków z prebiotykami. Kombinacja tych dwóch składników wpływa na rozwój dobroczynnej mikroflory jelitowej oraz hamowanie rozwoju patogennej flory bakteryjnej.

Na tym chcemy zakończyć naszą wycieczkę. Mam nadzieję, że chociaż część z Was, spojrzy przychylnie na swoją mikroflorę jelitową i zacznie o nią dbać, tak jak o inne organizmy żywe. Przecież to jej obecność czyni nas wyjątkowym, bo nie ma na świecie dwóch osób, które posiadają bliźniaczą florę bakteryjną.

Dla przedłużenia razem spędzonych chwil, zapraszamy do zapoznania się z ofertą produktów z kategorii prebiotyki, probiotyki i synbiotyki.

Źródło:

1. Kapka-Skrzypczak L. i wsp., ‘Probiotyki i prebiotyki jako aktywny składnik żywności funkcjonalnej’, Pediatric Endocrinology, Diabetes and Metabolism, 2012, 18, 2, str. 79-83.
2. Wasilewska E. i wsp, ‘Rola mikroflory jelitowej i bakterii probiotycznych w profilaktyce i rozwoju raka jelita grubego’, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 2013, 67, str. 837-847.
3. Olszewska J., Jagusztyn-Krynicka E., ‘Human microbiome project – mikroflora jelit oraz jej wpływ na fizjologię i zdrowie człowieka’, Postępy Mikrobiologii, 2012, 51, 4, str. 243–256.
4. Mojka K., ‘Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki – charakterystyka i funkcje’, Problemy Higieny i Epidemiologii, 2014, 95(3), str. 541-549.

Autor: Aneta Wasilewska