Blog plantaMED.pl

Wiedza na temat profilaktyki zdrowia, suplementacji

Sposoby na obniżenie cholesterolu - wszystko, co powinieneś wiedzieć!

Reklamy telewizyjne czy artykuły w gazetach - wszędzie jest głośno o cholesterolu. Zdecydowanie nie jest on stawiamy w dobrym świetle, a artykuły spożywcze, które go zawierają, są wręcz demonizowane. Okazuje się, że nasza wiedza na temat cholesterolu bywa niepełna, a media powielają dawne mity, które nie znalazły potwierdzenia w nauce. Czy cholesterol jest szkodliwy? Czy całkowite unikanie go w diecie to dobry pomysł? Czy można w naturalny sposób obniżyć jego poziom? Pragniemy odpowiedzieć na te pytania i w przystępny sposób przedstawić całą prawdę o cholesterolu.

Cholesterol - czym jest i jakie są jego źródła?

Cholesterol jest związkiem steroidowym, który występuje w każdej żywej komórce naszego organizmu. Jego stężenie we krwi nie powinno być wyższe niż 200 mg/dL, a jednak okazuje się, że u ponad połowy Polaków, normy te są przekroczone. Skąd pochodzi obecny w naszym ustroju cholesterol? Jest on produkowany endogennie, głównie w wątrobie, jelitach oraz skórze, a jego synteza jest kontrolowana przez liczne enzymy i hormony. Cholesterol dostarczamy również z żywnością pochodzenia zwierzęcego. Wyjątkowo bogate w ten związek są żółtka jaj, podroby, masło oraz tłuste ryby. Prawidłowe stężenie cholesterolu w organizmie zależy więc od równowagi między jego syntezą, a dobrze zbilansowaną dietą.

Bardzo dużo mówi się o podziale na “dobry” i “zły” cholesterol. Co się za tym wszystkim kryje? Otóż cholesterol transportowany jest po połączeniu ze specjalnymi białkami, z którymi tworzy lipoproteiny. Rozróżniamy je ze względu na różnice w gęstości na: VLDL, IDL, LDL oraz HDL. W profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych, największą uwagę poświęca się cząsteczce LDL (“zły cholesterol”, lipoproteina o małej gęstości) oraz HDL (“dobry cholesterol”, lipoproteina o dużej gęstości). Te dwie frakcje cholesterolu różnią się od siebie nie tylko budową, ale także funkcjami. Upraszczając - cząsteczka HDL ułatwia wydalenie nadmiaru cholesterolu z organizmu, a LDL transportuje go do światła tętnic, gdzie może sprzyjać rozwojowi miażdżycy.

Czy cholesterol jest konieczny do prawidłowego funkcjonowania organizmu?

Zdecydowanie tak! Niestety, bardzo mało mówi się o pozytywnych funkcjach, jakie spełnia cholesterol w naszym organizmie, a jak się okazuje - jest ich wiele. Jest on odpowiedzialny za regulację płynności błony komórkowej. Cząsteczka cholesterolu reaguje z sąsiadującymi lipidami, dzięki czemu ich przemieszczanie się w obrębie błony jest bardziej ograniczone. Jego obecność sprawia również, że błona komórkowa jest bardziej odporna na odkształcanie się, a mniej przepuszczalna dla niektórych substancji. 

Szczególne zagęszczenie cholesterolu i innych lipidów tworzy wyspecjalizowaną strukturę - tratwę lipidową, która bierze udział w komunikacji między komórkami oraz transportowaniu substancji do wnętrza komórki w mechanizmie endocytozy. Kolejną ważną funkcją cholesterolu jest regulacja białek znajdujących się na powierzchni błony komórkowej. Co to oznacza? Cholesterol oddziaływuje na znajdujące się tam receptory, kanały jonowe czy białka transportowe. Ponadto, zaobserwowano, że fragmenty obfite w cholesterol występują w receptorach dla hormonów płciowych i witaminy D. 

Cholesterol jest także prekursorem kilkudziesięciu hormonów steroidowych, między innymi: mineralokortykosteroidów (aldosteron), glikokortykosteroidów (kortyzol), androgenów (testosteron), progestagenów (progesteron) oraz estrogenów. Hormony te silnie oddziaływują na całą pracę organizmu, kontrolując płodność, równowagę wodno-elektrolitową czy metabolizm glukozy. Zależna od cholesterolu jest również endogenna synteza witaminy D3.

Organizm pozbywa się cholesterolu poprzez tworzenie z niego kwasów żółciowych, które dzięki lepszej rozpuszczalności, łatwiej wydalić. Obecne w jelicie kwasy żółciowe działają jak emulgatory, które ułatwiają wchłanianie tłuszczów oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. 

Ciemna strona cholesterolu - udział w rozwoju chorób

Choroby układu sercowo-naczyniowego są główną przyczyną zgonów wśród Polaków. Powszechnie wiadomym jest fakt, że podwyższony poziom lipidów we krwi, a zwłaszcza cholesterolu LDL, stanowi bezpośredni powód rozwoju miażdżycy naczyń krwionośnych. Lipoproteiny i wolny cholesterol gromadzą się w ścianie naczyń, gdzie są modyfikowane przez enzymy oraz utleniane. Następnie są wyłapywane przez makrofagi, czyli jedne z komórek układu immunologicznego, które pochłaniając cholesterol, zmieniają się w tzw. “komórki piankowate”. Komórki te produkują reaktywne formy tlenu oraz tkankowy czynniki inicjujący krzepnięcie krwi. W ostateczności komórki piankowate łatwo pękają, tworząc pozakomórkowe złogi cholesterolu. Stanowi on rdzeń blaszki miażdżycowej, który następnie zostaje otoczony przez komórki mięśni gładkich i pasma kolagenu. Miażdżyca tętnic jest przewlekłą chorobą, która jednocześnie jest przyczyną takich schorzeń jak: choroba niedokrwienna serca, zawał serca czy udar mózgu.

Wiadomo także, że metabolizm cholesterolu wiąże się z patomechanizmem schorzeń neurodegeneracyjnych. W przypadku choroby Alzheimera, cholesterol wpływa na szybsze przekształcanie się białka prekursorowego w agregaty szkodliwego beta amyloidu. Interesujący nas związek przyczynia się także do rozwoju choroby Parkinsona. Okazuje się, że zarówno cholesterol, jak i jego produkty pośrednie, zwiększają ilość patologicznego białka alfa-synukleiny, a także wywołują śmierć neuronów. Jak widać, cholesterol odgrywa ważną rolę w rozwoju większości chorób wieku starszego.

Sposoby na obniżenie cholesterolu

Warto więc dbać o jego prawidłowe stężenie we krwi, włączając do swojej codziennej diety proste dodatki, które w udowodniony sposób działają prozdrowotnie.

Czosnek

Czosnek często gości w naszej kuchni jako dodatek o intensywnym aromacie. Charakterystycznego zapachu nadaje mu allicyna - związek, który jest również odpowiedzialny za większość właściwości prozdrowotnych czosnku. A jest ich naprawdę wiele! Okazuje się, że czosnek to prawdziwy skarb podarowany nam przez naturę. Przyjrzyjmy się bliżej niektórym korzyściom, które wynikają z codziennej suplementacji czosnku.

Badania naukowe wykazały, że związki zawarte w czosnku, takie jak allicyna czy ajoen, wpływają na stężenie cholesterolu w organizmie. Działają one hamująco na reduktazę HMG-CoA - enzym uczestniczący w endogennej syntezie cholesterolu. Okazuje się, że 12-tygodniowa suplementacja niskimi dawkami ekstraktu z czosnku, pozytywnie wpływa na profil lipidowy. Obserwuje się zmniejszenie stężenia całkowitego cholesterolu we krwi nawet o 12%! Zbadano także działanie ekstraktu z czosnku na poszczególne frakcje cholesterolu. Co zaskakujące, odnotowano spadek cholesterolu LDL sięgający 17,3%, przy jednoczesnym wzroście frakcji cholesterolu HDL o 15,7%. To jednak nie koniec!

Czosnek wydaje się być naszym wielkim sprzymierzeńcem w walce z zespołem metabolicznym. Udowodniono, że związki zawarte w tej roślinie działają jak łagodne inhibitory konwertazy angiotensyny, co reguluje ciśnienie krwi tętniczej. Szacuje się, że suplementacja u osób chorujących na nadciśnienie może spowodować redukcję wartości ciśnienia tętniczego o 5-10%. Kolejnym zaskoczeniem jest wpływ czosnku na gospodarkę węglowodanową organizmu, który polega na zwiększeniu sekrecji insuliny z komórek beta trzustki. Pozwala to zmniejszyć insulinooporność, zwiększając tym samym wrażliwość tkanek na ten hormon. Zdecydowanie warto używać czosnku nie tylko w swojej kuchni, ale także w codziennej profilaktyce zdrowia

Ekstrakt z liści drzewa oliwnego

Drzewo oliwne jest dla mieszkańców krajów śródziemnomorskich szczególną rośliną. Ludzie z tego regionu od dziesiątek lat używają liści oliwnych, jako naturalnego remedium na różne schorzenia. Jak się okazuje, istnieją ku temu solidne podstawy! Ekstrakt z liści drzewa oliwnego znalazł się w ostatnich latach pod czujnym okiem naukowców, którzy badają działanie poszczególnych jego składników. A jest ich naprawdę wiele! Liść oliwki to bogate źródło polifenoli, ale także triterpenów, flawonoidów, alkaloidów chinolinowych czy steroli. Większość z poznanych związków aktywnych, wykazuje silne działanie prozdrowotne.

Ekstrakt z liści drzewa oliwnego wykazuje pozytywny wpływ na profil lipidowy. Okazuje się, że kilkutygodniowa suplementacja przyczynia się do lekkiej redukcji stężenia całkowitego cholesterolu i cholesterolu LDL, a jednocześnie powoduje nieznaczny wzrost cholesterolu HDL. To jednak nie wszystko! Jednym z ważniejszych związków aktywnych w liściu oliwki jest hydroksytyrozol - polifenol o bardzo silnym działaniu przeciwutleniającym. Niektóre badania wykazały, że zapobiega on szkodliwej oksydacji cholesterolu LDL nawet o 25%! 

Liść oliwki posiada również udowodnione naukowo działanie przeciwnadciśnieniowe. Obserwuje się obniżenie ciśnienia tętniczego u chorych osób, prawdopodobnie dzięki aktywności kwasu oleanolowego, który może hamować ważny enzym - konwertazę angiotensyny. Co ważniejsze, suplementacja ekstraktem z liści oliwki nie obniża ciśnienia tętniczego u osób z prawidłowymi jego wartościami.

Ekstrakt z liści karczocha

Karczoch to powszechnie znana roślina, której pąki używane są w kuchni śródziemnomorskiej. Okazuje się, że liście karczocha wykazują silne działanie prozdrowotne. Zawierają one liczne związki aktywne z grupy kwasów kawoilochinowych, sekswiterpenów czy flawonoidów. Ekstrakt z karczocha jest znany przede wszystkim z działania pobudzającego wytwarzanie i wydzielanie żółci, co jest pomocne w przypadku niestrawności czy niektórych chorób wątroby. 

Dodatkowo, liczne publikacje naukowe wykazały, że ekstrakt z karczocha reguluje gospodarkę lipidową organizmu. Podczas suplementacji zaobserwowano średni spadek poziomu całkowitego cholesterolu o 17,6 mg/dL oraz frakcji cholesterol LDL o 14,9 mg/dL. Należy podkreślić, że nie zauważono znaczącego wpływu ekstraktu z liści karczocha na zmianę poziomu cholesterolu HDL. Dobrą wiadomością jest również spadek stężenia trójglicerydów, średnio o 9,2 mg/dL.

Babka jajowata

Pozytywne działanie prozdrowotne wykazuje błonnik pochodzący z nasion i łusek dwóch gatunków roślin: babki jajowatej oraz babki płesznik. Jest on rozpuszczalny w wodzie i wytwarza specyficzny śluz, który działa zbawiennie na układ pokarmowy. Błonnik pochodzący z babki jajowatej często wykorzystywany jest jako środek wspomagający pracę jelit i przeciwdziałający zaparciom. Może być także pomocny podczas redukcji masy ciała - spożyty błonnik wiąże wodę w jelitach, dzięki czemu pęcznieje i daje uczucie sytości. 

Błonnik jest zdolny do wiązania tłuszczu i kwasów żółciowych w świetle jelita, przyspieszając ich wydalanie z organizmu. Wątroba zaczyna intensywniej produkować brakującą ilość żółci, używając do tego cholesterolu. Badania wykazały, że codzienna suplementacja błonnikiem pochodzącym z łupin babki jajowatej, przyczynia się do spadku całkowitego cholesterolu o około 5% oraz zmniejszenia stężenia cholesterolu LDL o prawie 7%. 

Warto zadbać o swoje zdrowie. Profilaktyka miażdżycy powinna uwzględniać nie tylko kontrolę stężenia cholesterolu we krwi, prawidłowo zbilansowaną dietę czy suplementację. Nie można zapominać o pozostałych czynnikach, które sprzyjają rozwojowi chorób sercowo-naczyniowych. Może to już czas, by rzucić palenie? Albo połączyć aktywność fizyczną z redukcją zbyt dużej masy ciała? Z pewnością należy także uważać na wartości ciśnienia tętniczego, a istniejące nadciśnienie - sumiennie kontrolować.



https://www.jci.org/articles/view/16381

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28609140

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10837282

Zainteresował Cię ten materiał? Poleć go swoim znajomym!